Blacha płaska to materiał od lat stosowany do krycia dachów - ale dobrze prezentuje się też na elewacjach. W domach jednorodzinnych stosuje się ją tam raczej na fragmentach, dla podkreślenia detali architektonicznych, choć widywane są także budynki z fasadami w całości wykończonymi blachą.
To, jak zrobiona z blachy okładzina będzie się prezentować na domu, ile będzie kosztować i jak długo nam posłuży, zależy głównie od rodzaju blachy. Do wyboru mamy stalową - ocynkowaną i powleczoną powłoką ochronną (nadającą jej przy okazji kolor) albo cynkowo-tytanową. Ta ostatnia jest droższa, ale też trwalsza i bardziej odporna na uszkodzenia. Cena zależy także od "formy"- zwykła blacha płaska do łączenia na rąbek jest tańsza niż małoformatowe łuski albo panele z wygodnym systemem montażowym.
Generalnie, jednak blacha nie jest najtańszym materiałem elewacyjnym. Nie jest też łatwa do ułożenia - dlatego materiału tego nie można powierzyć pierwszej lepszej ekipie. Decydując się na taką elewację, trzeba do jej ułożenia znaleźć firmę specjalizującą się w pracach blacharskich.
Blachy powlekane
Technologia powlekania polega na zabezpieczeniu blachy powłokami ochronnymi. Znana jest od lat 70. dwudziestego wieku. Rozwiązanie to pozwala zwiększyć odporność blachy na czynniki atmosferyczne i nadać jej ładny wygląd.
MATERIAŁ. Blacha stalowa o grubości 0,5-01,2 mm stanowi rdzeń, który z obu stron pokryty jest kolejnymi warstwami ochronnymi. Są to: powłoka pasywacyjna, gruntująca oraz epoksydowa (od spodu) i organiczna (z wierzchu blachy). Wierzchnia powłoka organiczna (może to być na przykład poliester, pural, PVDF) chroni przed korozją i pełni też funkcje dekoracyjne (może mieć różne kolory). Od jej rodzaju i grubości zależy trwałość blach, na które producenci dają do 50 lat gwarancji. Płaskie blachy powlekane kosztują od 30 do 100 zł/m2; na cenę duży wpływ ma rodzaj powłoki.
Uwaga! Produkowane są też blachy powlekane z rdzeniem z aluminium (zamiast stali). Na blachę aluminiową zostaje obustronnie naniesiona powłoka gruntująca, a następnie nałożona warstwa PVDF o grubości 25-40 m. Powlekana blacha aluminiowa wygląda identycznie jak stalowa, jest jednak od niej dużo lżejsza, a dzięki temu - łatwiejsza w montażu.
Ciekawym materiałem na elewacje domów jest blacha stalowa o podwyższonej odporności na warunki atmosferyczne (popularnie nazywana "kortenowską"). Po wystawieniu takiej stali na działanie powietrza i deszczu, tworzy się na niej warstwa ochronna, wyglądem przypominająca rdzę. Stal taka ma nie tylko doskonałe właściwości antykorozyjne, ale też ciekawy, nietuzinkowy wygląd - dlatego używana jest między innymi do produkcji oryginalnych okładzin elewacyjnych.
RODZAJ OKŁADZINY. Producenci do wykończenia elewacji oferują blachę powlekaną w różnych postaciach - nie tylko płaską do łączenia na rąbek, ale też kasetony i panele. Są one jednak droższe nich blacha płaska. Kosztują od 120 zł/m2
- Blacha płaska łączona na rąbek. Zwykle dostępna jest w odcieniach szarości i grafitu oraz ciemnych odcieni czerwieni, zieleni i brązu. Ich szerokość to około 500 mm, a wysokość rąbka - 32 mm. Okładziny takie zwykle spotyka się na fragmentach elewacji, zwłaszcza na domach z dachami krytymi tą samą blachą.
- Kasetony. Kasetony o głębokości 20-30 mm (co daje 40-60 mm razem z konstrukcją wsporczą) mają kształt prostokąta i przeznaczone są do układania poziomo. Minimalne wymiary kasetonów to 600 x 600 mm, maksymalne - 3000 × 900 mm. Robi się je z blachy stalowej (o grubości 1,2 mm) albo z aluminium (o grubości 1,5 mm). Oba materiały mogą być malowane proszkowo lub powlekane PVDF. Dostępne są też kasetony ze specjalnej stali o bardzo dużej odporności na warunki atmosferyczne i charakterystycznym rdzawym kolorze (patrz ramka). Kasetony robi się na zamówienie, pod konkretny budynek.
- Panele. Robi się je z powlekanej blachy stalowej lub aluminiowej. Mają od około 150 do 3000 mm długości, 300 mm szerokości i 40 mm głębokości. Duża różnorodność kształtów paneli umożliwia tworzenie efektownych pionowych i poziomych powierzchni. Łączniki mogą być ukryte lub widoczne. Złącza poziome między panelami, a także krawędzie są wykańczane przy pomocy specjalnie zaprojektowanych obróbek.
Blacha cynkowo-tytanowa
Ściany domu można też wykończyć blachą cynkowo-tytanową. Jest to ciekawy pomysł, zwłaszcza dla budynków o nowoczesnej architekturze. Jej zaletą jest wykorzystanie właściwości naturalnej patyny oraz bardzo duża trwałość - szacowana na ponad 100 lat.
MATERIAŁ. Blacha cynkowo-tytanowa to stop cynku (99,995%) z domieszką miedzi, tytanu i aluminium. Doskonale komponuje się z innymi naturalnymi materiałami elewacyjnymi: drewnem, piaskowcem, klinkierem lub dachówką. Blacha, początkowo jasnoszara, z czasem pokrywa się patyną. Można też od razu kupić blachę z patyną wytworzoną w fabryce - chemicznie (blacha jest pokrywana patyną powierzchniowo), albo metodą dodatku do stopu (blacha jest patynowana "w masie"). To drugie rozwiązanie powoduje, że ewentualne zadrapania będą niewidoczne, gdyż patyna odbuduje się dokładnie w tym samym odcieniu.
RODZAJ OKŁADZINY. Do wyboru mamy blachę płaską łączoną na rąbek lub listwę, małe i duże łuski, kilka rodzajów paneli oraz blachę falistą.
- Blacha płaska. Poszczególne pasy blachy łączone są na rąbek stojący, który mocno akcentuje podział elewacji na pola. Pasy blachy dostępne są w różnych długościach i szerokościach, co pozwala na układanie ich nawet na nietypowych budynkach. Pasy blachy można też łączyć na listwę (na "klik").
Blacha płaska kosztuje od 120 zł/m2 (cena zależy od rodzaju wykończenia powierzchni i grubości; minimum to 0,8 mm).
- Łuski. Mogą być duże lub małe, prostokątne lub w kształcie rombu. Łączy się je na zakład, dzięki czemu połączenia są szczelne. Łuski można układać nawet na powierzchniach zaokrąglonych lub skomplikowanych geometrycznie. Łuski na 1 m2 elewacji kosztują od 180 zł (cena zależy od grubości blachy). Warto pamiętać, że im mniejszy format łuski wybierzemy, tym wyższy będzie koszt naszej elewacji.
- Panele. Dostępne są w różnych wielkościach i profilach, zwykle z własnymi systemami montażowymi (dzięki temu mocowanie jest niewidoczne). Ich zaletą jest szybki i łatwy montaż. Przeznaczone są do układania w pionie i w poziomie. Panele na 1 m2 elewacji kosztują od 330 zł.
- Blacha falista. Można ją kłaść pionowo i poziomo. Ma różne formy zaokrągleń i wysokości fali. W odpowiednim oświetleniu na takiej elewacji powstaje ciekawa, optycznie "żywa" faktura. Ceny za 1 m2: od 310 zł dla grubości 0,8 mm.
Montaż
Warunkiem długotrwałej i bezproblemowej eksploatacji elewacji z blachy jest jej prawidłowy montaż. Dlatego przy wyborze tego materiału na elewację, kluczową sprawą jest znalezienie bardzo dobrego fachowca.
Do ocieplonej ściany nośnej mocuje się ruszt (podkonstrukcję). Może on być jedno-, dwu- lub trzyelementowy i musi uwzględniać ruchy termiczne blachy. Dobiera się go nie tylko do rodzaju okładziny, ale też bryły budynku i otworów w niej (okiennych i drzwiowych). Robi się go z profili aluminiowych, stalowych lub drewnianych. Obliczeń dokonuje projektant, we współpracy z producentem i wykonawcą - zmiany w poszczególnych elementach mogą w istotny sposób wpłynąć na koszt elewacji.
Zobacz także:
Galeria pięknych i oryginalnych elewacji z blachy płaskiej
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
