Ćma bukszpanowa - skąd się wzięła?
Ćma bukszpanowa (Cydalima Perspectalis), określana często również jako ćma azjatycka, pojawiła się w Europie dopiero w 2006 roku. Jak łatwo się domyśleć, przywędrowała do nas właśnie z Azji. W Polsce jest obecna dopiero od 2012 roku, a pierwszy raz zaobserwowano ją na Dolnym Śląsku. Obecnie rozprzestrzeniła się po całym kraju i bywa prawdziwym utrapieniem działkowców i ogrodników. Bukszpan to piękny, zimozielony krzew, który potrafi być prawdziwą ozdobą, dlatego ma wielu miłośników. Niestety coraz więcej osób musi zastanawiać się jak zwalczyć ćmę bukszpanową, z którą nie ma żartów, a zignorowanie jej może doprowadzić do tego, że nasz krzew nie będzie miał ani jednego zielonego listka.
Objawy zaatakowania bukszpanu przez ćmę bukszpanową
- krzew sprawia wrażenie bardziej matowego, liście tracą blask
- listki są nadgryzione
- wewnątrz krzewu można zauważyć nitki przypominające sieci pajęczyny
- w późniejszym stadium liście są wyraźnie zbrązowiałe i uschnięte
- po rozchyleniu gałęzi krzewu, można zobaczyć wewnątrz zielone gąsienice na bukszpanie, które żywią się listkami
Już od kwietnia warto bacznie przyglądać się swoim krzewom bukszpanu. To właśnie od tego miesiąca ćma bukszpanowa żeruje w naszym kraju i pozostaje aktywna aż do października. Jeśli zauważymy niepokojący wygląd bukszpanu to trzeba działać szybko.
objawy ćmy bukszpanowej fot. shutterstock
Jak wygląda ćma bukszpanowa?
Ten inwazyjny gatunek motyla ma biało - srebrne skrzydła, z ciemnymi, brązowymi obwódkami. Jeśli nie jesteśmy świadomi jej istnienia to bardzo łatwo uznać ją za jeden z wielu gatunków motyli, bo ma standardową wielkość i wygląda dość niepozornie. Jeśli jednak w ogrodzie masz bukszpan i zauważysz jasno - brązowego motyla to prawie na pewno jest to właśnie ćma azjatycka. Jej gąsienice mają jasnozielony kolor i biało - czarne paski i czarne kropki. Z zewnątrz krzewu trudno je zobaczyć, bo ukrywają się w głębi, aby uniknąć zagrożeń.
Zauważenie objawów ćmy bukszpanowej lub samego, latającego osobnika w ogrodzie są jasnym sygnałem do tego, żeby zacząć działać. Niestety, zła wiadomość jest taka, że nie możemy liczyć na naturalnych wrogów ćmy, bo w naszym kraju jeszcze ich nie ma (choć zaobserwowano, że zaczynają interesować się tymi gąsienicami małe ptaki). Z tego powodu każdy ogrodnik lub działkowiec sam musi zwalczyć ćmę azjatycką, a jest na to kilka sposobów.
ćma bukszpanowa fot. shutterstock
Ćma bukszpanowa zwalczanie
- oprysk na ćmę bukszpanową
- pułapki feromonowe
- mechaniczne strząsanie gąsienic z liści lub zdejmowanie ich ręcznie
- opłukiwanie pod silnym strumieniem wody
Jak zwalczyć ćmę bukszpanową? Oprysk
Najbardziej skuteczną metodą na poradzenie sobie z ćmą jest zastosowanie oprysku. Na rynku można znaleźć całkiem sporo preparatów. Najlepiej wybrać ekologiczny oprysk na ćmę bukszpanową, który nie zaszkodzi innym, pożytecznym owadom, np. pszczołom. Przykładami takich preparatów są Xentari oraz Lepimox. W składzie zawierają bakterie Bacillus Thuringierusis, które po dostaniu się do przewodu pokarmowego tych szkodników, dość szybko powodują ich śmierć - nawet na drugi dzień. Opryskiwać należy cały krzew i to bardzo dokładnie, z każdej strony i również w środku. Ominięcie jakiegoś fragmentu może skutkować tym, że gąsienice przeżyją i ćma bukszpanowa nadal będzie powodować szkody. Opryskiwanie należy powtarzać co 10 dni lub częściej podczas deszczowych okresów z ulewami.
ćma bukszpanowa zwalczanie fot. shutterstock
Pułapki feromonowe na ćmę
Innym, dość skutecznym sposobem jest rozwieszenie w ogrodzie lub na działce, pułapek feromonowych. Mają one za zadanie zwabić i uwięzić samców ćmy bukszpanowej, co sprawia, że nie dochodzi do rozmnożenia. Do pułapki wkłada się kapsułkę feromonową (sprzedawaną zazwyczaj oddzielnie), którą wymienia się co kilka tygodni, według wskazań producenta. Pułapki powinno się trzymać w ogrodzie przez całą wiosnę, aż do początku jesieni, a nawet do października, bo ćmy rozmnażają się nawet kilka razy w ciągu tego okresu, a więc istnieje ryzyko pojawienia się 3 - 4 pokoleń. Ta metoda powinna być stosowana w połączeniu z innymi sposobami, zwalczającymi bezpośrednio gąsienice, które są już obecne na naszym bukszpanie. Doświadczenia związane ze stosowaniem tego sposobu są różne - u niektórych łapie się nawet kilkanaście sztuk dziennie, a u innych nie widać takiego dobrego rezultatu. Warto jednak spróbować, a jeśli widzimy, że ćmy się nie łapią to można spróbować zmienić miejsce powieszenia pułapki, np. bliżej krzewu lub na innej wysokości.
Zobacz też: Rośliny odstraszające kleszcze. Jakie gatunki warto mieć w ogrodzie lub na działce?
Mechaniczne metody zwalczania ćmy bukszpanowej
Niektórzy radzą również zwalczać ćmę sposobami mechanicznymi, czyli np. własnoręcznym zdejmowaniem ich z krzewów lub strząsaniem. Niestety, taka metoda może okazać się nieskuteczna. Bukszpan to dość gęsty krzew, więc trudno się dostać do wszystkich jego gałęzi, dlatego łatwo ominąć gąsienice. W dodatku na liściach mogą znajdować się ich jaja, które trudno dostrzec. Z kolei opłukiwanie krzewu silnym strumieniem wody może być niestety szkodliwe dla krzewu i przyniesie więcej szkody niż pożytku.
po lewej - bukszpan uschnięty przez ćmę bukszpanową; po prawej - bukszpan zdrowy fot. shutterstock
Czy bukszpan odrośnie po ćmie bukszpanowej?
Nawet uważny ogrodnik nie zawsze dostrzeże pierwsze objawy zaatakowania bukszpanu przez ćmę bukszpanową i owad może zdążyć narobić widocznych szkód. To czy uda nam się doprowadzić krzew do zdrowia, zależy oczywiście od stopnia zaatakowania liści. W początkowym stadium, kiedy tylko mała część listków jest obgryziona, jest to jak najbardziej możliwe. Pierwszym krokiem jest naturalnie skuteczne rozprawienie się z gąsienicami. Gdy mamy pewność, że ich już nie ma, to warto zastosować nawożenie dolistne bukszpana. Dzięki temu będą one mocniejsze, a po jakimś czasie powinny odżywać. Nie można też zapominać o nawożeniu do gleby. Trochę większe dbanie o bukszpan niż wcześniej, może sprawić, że nasz krzew znów pięknie się zazieleni, a ćma bukszpanowa w ogrodzie będzie już tylko niemiłym wspomnieniem.
