Kwiatowy ogród pachnący i mieniący się kolorami, to marzenie wielu posiadaczy ogrodów. Jednak wysoki koszt, a także duża ilość pracy jaką trzeba włożyć w aranżację, a następnie utrzymanie takiego rodzaju ogrodu zniechęca. Dlatego ogrody marzeń oglądamy w kolorowych magazynach, a sami decydujemy się na prostsze i mniej atrakcyjne rozwiązania. Wybierając w nadchodzącym sezonie liliowce, bez wielkiego trudu, możemy stać się posiadaczami ogrodów, które do tej pory podziwialiśmy w kolorowych magazynach. Powód? Liliowce to rośliny oryginalne, o pięknych barwach i kształtach, a zarazem niezwykle łatwe w uprawie. Przez wyjątkowo długi okres czasu kwitną i efektownie wyglądają.
Kariera liliowców rozpoczęła się stosunkowo niedawno, bo dopiero w latach 30-tych XX wieku. Amerykański naukowiec Arlow Stout zapoczątkował eksperymenty w wyniku, których powstało kilkaset oryginalnych odmian liliowców. Swoją nazwę liliowce zawdzięczają szwedzkiemu przyrodnikowi Karolowi Lineuszowi, który zachwycił się dzikimi liliowcami i nadał im nazwę Hemerocallis co tłumacząc z języka greckiego oznacza hemera - dzień i kallos - piękny. To on napisał o liliowcach: "jest wśród roślin królowa jednej nocy jest i piękność dnia". Jednak liliowce były znane już także o wiele wcześniej bo w starożytności gdzie były używane jako warzywo. Następnie zyskały sławę w Azji jako roślina lecznicza, działająca przeciwbólowo i moczopędnie. Tam też porastały na dziko olbrzymie obszary m.in w Indiach, Mongolii i na Dalekim Wschodzie. W XVI wieku dotarły wraz z kupcami do Europy. Aktualnie na świecie jest zarejestrowanych około 80 tysięcy odmian i każdego roku przybywa następne 3000 tysiące. W Polsce dostępne jest około 60 odmian liliowców .
Liliowce to jedne z najmniej wymagających roślin. Potocznie nazywa się je roślinami bezobsługowymi. Ich długość kwitnienia jest jedną z najdłuższych i trwa od maja do pierwszych mrozów. Liliowce mogą rosnąć w jednym miejscu przez bardzo długi okres czasu. Dopiero po około 5-7 latach, kiedy nie ma już miejsca, aby nowe przyrosty mogły wrosnąć w ziemię, należy je rozsadzać.
Ze względu na dużą ilość odmian liliowców, szeroką gamę kolorów i kształtów jest wiele możliwości zaaranżowania liliowcowych ogrodów. Można wybrać liliowce w jednej tonacji kolorystycznej np. fioletach lub pokusić się o całą gamę kolorów i stworzyć ogród mieniący się kolorami tęczy.
Przykładowe kolory liliowców:
Kwiaty jednolite:
prawie białe: GENTLE SHEPPARD, WHITE DRAGON
kremowe i kość słoniowa: JUMBO JET,
cytrynowo zielonkawe: JOHN PAUL THE GREAT
żółte: SANDRA ELIZABETH, CHILDHOOD TREASURE
pomarańczowe i marchewkowe: PRIMAL SCREAM
jasno czerwone: CAMERA READY
ciemno czerwone i karminowe: SCARLET KING
bordowe: MIDNIGHT RAIDER
prawie czarne: AMERICAN REVOLUTION, BLACK AMBROSIA
Kwiaty wielobarwne:
z okiem: SUNGOLD CANDY
z niebieskim okiem (ta cecha pojawiła się zaledwie kilka lat temu): BLINK OF AN EYE, WHICH WAY
z okiem i obwódka: SPEACOAST PICOTEE PRINCE
tylko z obwódką: CLOTHED IN GLORY
prawie bez falbanki: CORONAL LIGHT
z bardzo silną falbanką: SPACECOAST EXTREME FASHION
Również duża ilość kształtów liliowców pozwala zagospodarować jedną rośliną cały ogród, unikając jednocześnie monotonii.
Przykładowe formy kwiatów:
pajęcze: LONG TALL SALLY
w kształcie gwiazdy: SANDRA ELIZABETH
trójkątne: JUMBO JET
owalne: SPACECOAST EXTREME FASHION
o płatkach szerszych jak dłuższych: JUDY FARQUAR, WALKING IN BEAUTY
peoniowe - POLISH TRUFFLE, FIRE AGATE, AWESOME LUCK
koguci grzebień: UNEXPECTED JOY
majtki w majtki: COMPANY OF SWANS
Wysokość liliowców jest zróżnicowana. Najmniejsze liliowce to Karłowe (poniżej 30 cm): MINI STELLA, niskie (poniżej 50 cm) CAMERA READY, CHILDHOOD TREASURE, średnie (50-100 cm):większość odmian, wysokie (100-150 cm): SCARLET KING, dryblasy (powyżej 150 cm): Hemerocallis altissima
Sposób sadzenia lilowców zależy wyłącznie od wizji osoby sadzącej. Zazwyczaj sadzi się je w rządku o kształcie klasycznym ale także w każdym innym dowolnym kształcie. Liliowce doskonale nadają się do obsadzenia różnych elementów w ogrodzie takich jak oczka wodne, brzegi ścieżek czy skalniaki. . Jeżeli jednak zdecydujemy się na włączenie innych roślin do aranżacji ogrodu to liliowce doskonale komponują się z taki roślinami jak liatrisy, rundbekie, ostróżki, trawy ozdobne, funkie
Podczas sadzenia liliowców przede wszystkim należy zwracać uwagę na:
- głębokość sadzenia - liliowców nie należy sadzić zbyt płytko, bo mogą zimą przemarznąć - ani zbyt głęboko, bo przestaną kwitnąć. Sugerowana warstwa to 3-5 cm ziemi nad sercem rośliny (miejsce gdzie liście łączą się z korzeniami). Rośliny nawozimy nawozami o zbliżonej proporcji N:P:K (azot:fosfor:potas) np. 1:1:1 (zobacz nawozy) . Duże dawki mogą poparzyć rośliny (jak też nawozy organiczne takie jak obornik, kurzak) oraz doprowadzić do zagniwania sadzonkek. Posadzone rośliny powinny być regularnie nawadnianie. Nie powinny pozostawiać bez wody w okresach suszy.
- porę kwitnienia - większość odmian kwitnie w Polsce od połowy czerwca do połowy sierpnia. Jeżeli chcemy mieć liliowce kwitnące poza tym okresem musimy poszukać specjalnych odmian. Odmiany kwitnące w maju to zazwyczaj liliowce barwy żółtej. Z kolei odmiany wrześniowe i październikowe to już prawdziwe ogrodowe rarytasy, które ciężko zakupić.
Przykładowe odmiany zróżnicowane ze względu porę kwitnienia: majowe - Hemerocallis middendorfii, Hemerocallis dumortierii, pierwsza połowa czerwca -STELLA DEL OR,O POLISH SECOND EDITION, druga połowa czerwca -WANDA MEMORIAL, pierwsza połowa lipca -do tej grupy należy większość odmian, druga połowa lipca- MAGIC AMETHYST, pierwsza połowa sierpnia-SANDRA ELIZABETH, druga połowa sierpnia -Hemerocallis littorea, wrzesień-październik: - Hemerocallis sempervirens, powtarzanie kwitnienia - Hemerocallis middendorfii, STELLA DE ORO, POLISH SECOND EDITION
- wysokość - powinna być skomponowana we właściwych proporcjach. Najniższe odmiany sadzimy z przodu, najwyższe z tyłu. Przy wysokich ogrodzeniach staramy się sadzić wyższe odmiany, przy niskich niższe odmiany. Wreszcie na ogródki skalne wybieramy wyłącznie odmiany karłowe.
- barwy - musimy pamiętać, aby przy komponowaniu nasadzeń uwzględniać tło (płoty, fasady budynków itp.). Na jasnym tle lepiej sadzić ciemniejsze barwy a na ciemnym tle jaśniejsze, aby kwiaty się wyróżniały. Dobry efekt uzyskuje się sadząc różnorodną mieszankę kolorów. Jest to jednocześnie najtańsze rozwiązanie, porównywalne do ceny trawy z rolki. ( Zobacz ceny liliowcy (Hemerocallis) )
- wielkość kwiatów - tutaj zasady mogą być mniej rygorystyczne, ale sadząc np. trójkami staramy się, aby wielkości kwiatów były porównywalne. Sadząc w oddali raczej powinniśmy sadzić odmiany o większych kwiatach, aby pozostały zauważone z daleka.
Decydując się na zagospodarowanie ogrodu liliowcami mamy szansę samodzielnie i w prosty sposób stworzyć niezwykły, kwiatowy ogród naszych marzeń. Ogród pełen kształtów, kolorów i zapachów, który będzie cieszyć oczy nasze oraz naszych gości przez wiele lat. Od nas zależy jakie kompozycje kształtów i kolorów zastosujemy . Liliowce to niezwykle przyjazna każdemu amatorowi ogrodnictwa roślina. Zarówno temu doświadczonemu i wymagającemu jak i laikowi. Niewątpliwie zapewni osobom, które zdecydują się ją wykorzystać w swoim ogrodzie wiele satysfakcji.
Autor tekstu: mgr.inż. Artur Jasiński
