Decyzja o odnowieniu domu jest kwestią indywidualną. Przez jednego właściciela zostanie podjęta natychmiast po pojawieniu się na powierzchni ścian czy dachu kilku niewielkich plam, drugiego do remontu zmusi dopiero naprawdę zły stan budynku. Jeszcze inni odnawiają swoje domy tylko i wyłącznie ze względów estetycznych, czyli chęci zmiany koloru, nawet wtedy, gdy z technologicznego punktu widzenia elewacja czy dach nie wymagają żadnych poprawek.
Co dolega elewacji
Najczęściej spotykane powody odnawiania elewacji budynków to:
- silne zabrudzenia istniejącej powłoki malarskiej lub wyprawy tynkarskiej,
- powstanie plam i przebarwień ,
- blaknięcie koloru,
- spękania powłoki i pojawienie się na niej pęcherzy (najczęściej wynikające ze zniszczeń podłoża),
- kredowanie , czyli osypywanie się powłoki,
- mikroorganizmy - barwne naloty, na przykład charakterystyczne zielone naloty z alg,
- zniszczenia dolnych partii budynków , spowodowane problemami z izolacją poziomą lub pionową oraz działaniem wilgoci i soli mineralnych.
Generalnie - im wcześniej zostanie podjęta decyzja o naprawie zniszczonej elewacji (szczególnie popękanej, z odpadającymi fragmentami tynku i powłok malarskich), tym mniejsze będą koszty prac. Przekładanie decyzji w czasie doprowadzi do poważniejszych, a co się z tym wiąże - droższych napraw.
Przygotowanie podłoża
Przed zagruntowaniem i pomalowaniem ścian należy odpowiednio przygotować podłoże. Bardzo istotna jest przy tym znajomość technologii, w jakiej zbudowany został dom - wiedza o rodzaju przegrody (jednowarstwowa, wielowarstwowa), typie tynku i istniejących powłokach malarskich.
Jeśli zniszczenia elewacji spowodowane są zawilgoceniem , przed renowacją należy naprawić istniejącą izolację lub wykonać nową. Ściany trzeba oczyścić , czyli usunąć z nich kurz, tłuste plamy, luźne fragmenty podłoża i odpadające powłoki malarskie. Całą powierzchnię należy zmyć wodą pod wysokim ciśnieniem oraz wypiaskować osypujące się (spudrowane) podłoże. Nierówności i spękania powierzchni należy wyrównać, pilnując, aby użyty do tego materiał był zbliżony składem do pierwotnie użytego (w przeciwnym razie zreperowane miejsca będą inaczej reagować na zmiany temperatury i wilgotności). Występujące na powierzchni mikroorganizmy (algi i grzyby) należy usunąć, stosując przeznaczone do tego preparaty.
Jeśli na powierzchni elewacji są stare powłoki farb wapiennych, należy je usunąć - nie zapewniają one bowiem odpowiedniej przyczepności.
Przy pierwszym malowaniu (gdy podłożem jest surowy tynk) odpowiednie zagruntowanie powierzchni stanowi wymóg technologiczny. Czynność tę można pominąć jedynie przy bardzo dobrze zachowanych starych powłokach malarskich - takie sytuacje zdarzają się jednak sporadycznie.
Przed ostatecznym pomalowaniem elewacji warto na próbę pokryć farbą mało widoczny fragment o powierzchni kilku metrów kwadratowych. Sprawdzimy w ten sposób nie tylko trafność wyboru odcienia, ale też kompatybilność naniesionej powłoki z istniejącymi.
Zasady doboru farby
Z pewnością decydującym czynnikiem nie powinna być tu cena , choć niestety, trzeba liczyć się z tym, że malowanie elewacji to zwykle duży wydatek - trzeba zapłacić za materiały, wynajęcie rusztowań i robociznę. Jakość farb i renoma ich producenta powinny jednak mieć duże znaczenie przy wyborze, nawet jeśli oznaczają wyższe koszty.
Równie istotne jest konsekwentne stosowanie tylko jednego systemu malarskiego (grunt i farba), pochodzącego od jednego wytwórcy. Niedopuszczalne jest używanie "kombinowanych" systemów, za które żaden z producentów nie może ponosić później odpowiedzialności.
Kolejna sprawa to dobór farby o odpowiednich właściwościach . Żeby jednak móc to zrobić, trzeba wiedzieć, po pierwsze, jakie są właściwości farb elewacyjnych, a po drugie - z czego możemy wybierać.
Zadania farb elewacyjnych
Farby elewacyjne pełnią dwie zasadnicze funkcje: ochronną i dekoracyjną . Ich podstawowym, technicznym zadaniem jest ochrona podłoża przed niszczącym działaniem czynników atmosferycznych - w naszych warunkach geograficznych zwłaszcza przed opadami. Ponieważ woda stanowi główną przyczynę zniszczeń w budownictwie, funkcja ochronna fasady polega głównie na ograniczeniu wchłaniania wody przez materiał elewacyjny.
Oprócz ochrony przed wodą, farby elewacyjne powinny być też odporne na:
- mikroorganizmy (wyjątkowo skuteczne są tu produkty z nanosrebrem),
- działanie promieniowania UV (odporność farby na nie zależy od rodzaju pigmentów),
- zanieczyszczenia (bardzo skuteczne są farby z fotokatalitycznym dwutlenkiem tytanu - samooczyszczające się),
- pękanie (z tym najlepiej sobie radzą farby elastomerowe, trwale elastyczne, niezależnie od temperatury).
Właściwości farb w dużym stopniu zależą od objętościowego stężenia pigmentu. Parametr ten określa proporcje pomiędzy pigmentem i wypełniaczem a spoiwem. Im więcej dwóch pierwszych składników, tym lepsza jest paroprzepuszczalność farby, ale i wyższa wodochłonność, mniejsza odporność na szorowanie, niższy stopień połysku i mniejsza elastyczność.
Jaką farbę wybrać
Producenci oferują farby elewacyjne (w systemach z gruntami) o zróżnicowanych parametrach, właściwościach i cenach. Obecnie oprócz doskonale znanych farb dyspersyjnych (zazwyczaj akrylowych), silikonowych i krzemianowych coraz popularniejsze stają się materiały wykorzystujące nanotechnologię . Mają one doskonałe parametry, ale są też droższe niż tradycyjne produkty. Przy okazji warto przestrzec, że popularne ostatnio i chwytliwe słowo "nanotechnologia" pojawia się także na opakowaniach takich farb, które z tą zaawansowaną technologią nie mają nic wspólnego.
Akrylowe farby dyspersyjne . Nadal są najpowszechniej stosowane. Użyte zgodnie z instrukcją producenta pozwalają osiągnąć długotrwały efekt. Mają małą wodochłonność i trwałe kolory. Ich paroprzepuszczalność może być różna, zależnie od receptury.
Farby krzemianowe (silikatowe). Ich zalety to trwałe, chemiczne wiązanie z mineralnym podłożem i możliwości stosowania na alkalicznych tynkach mineralnych. Wady to dość trudna aplikacja, wrażliwość na zmiany temperatury w trakcie nakładania oraz możliwość namakania powłoki malarskiej nie tylko podczas opadów atmosferycznych, ale i przy podwyższonej wilgotności powietrza.
Farby silikonowe . Mają doskonałe właściwości hydrofobowe, które zapewniają bardzo dobrą ochronę przeciwdeszczową elewacji.
Farby z nanotechnologią . Wytwarzane na bazie nanocząsteczek srebra, wyjątkowo odporne na działanie mikroorganizmów. Rodzaj spoiwa nie odgrywa w nich specjalnej roli; najważniejsze są nanocząsteczki, a spoiwo to tylko ich fizyczny nośnik.
Kolor ma znaczenie
I to nie tylko ze względów estetycznych, ale i technicznych. Musimy wiedzieć, że decydując się na produkty mineralne (np. farby silikatowe), mamy do wyboru mniejszą gamę kolorystyczną i mniej nasycone odcienie. Większe możliwości dopasowania koloru dają farby organiczne (dyspersyjne i silikonowe).
Jeżeli przy wyborze korzystamy z uniwersalnej karty kolorów , powinniśmy unikać odcieni niezalecanych do zastosowań zewnętrznych. Farby takie bardzo szybko mogą zmienić swój pierwotny odcień pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Najlepiej posługiwać się kartą kolorów farb fasadowych; ich wyselekcjonowane, dokładnie przetestowane odcienie długo pozostają niezmienione, mimo promieniowania UV.
Trzeba też pamiętać, że ciemne kolory pochłaniają więcej energii słonecznej niż jasne, co przekłada się na powstawanie naprężeń (niekiedy może dochodzić nawet do rozwarstwień na elewacji) i szybsze zużycie powłoki (kredowanie). Bardzo nasycone odcienie najlepiej stosować jedynie do dekoracji niewielkich elementów architektonicznych.
Jak malować elewację
Podłoże przeznaczone do gruntowania i malowania musi być nośne, suche, czyste i odpylone. Farbę elewacyjną należy dokładnie wymieszać i nanieść w przynajmniej dwóch warstwach (zachowując zalecany przedział czasowy od gruntowania).
Jedna warstwa nie zapewni bowiem odpowiedniej ochrony ściany, nie mówiąc o tym, że nie wypełni wszystkich zagłębień powierzchni - przez co świeżo wymalowana elewacja nie będzie wyglądać dobrze.
Farby elewacyjne przeznaczone są do malowania powierzchni pionowych, dlatego nie należy ich stosować na płaszczyznach poziomych, narażonych na długotrwałe działanie wilgoci i śniegu.
Farby elewacyjne nanosimy pędzlem, wałkiem malarskim lub natryskowo - agregatem. Należy je nakładać metodą "mokre na mokre" (sposobem ciągłym - bez przerw), starając się nie pozostawić śladów narzędzia malarskiego. Przerwy technologiczne należy planować tak, by wypadały na krawędziach ścian oraz w narożnikach budynków.
Trzeba pamiętać również o zabarwieniu dostatecznej ilości farby z jednej partii produkcyjnej, co pozwoli uniknąć różnic w odcieniach poszczególnych fragmentów.
Prace malarskie należy prowadzić przy temperaturze powietrza i podłoża nie niższej niż 5°C (zależnie od producenta). Optymalne warunki atmosferyczne to 20°C i wilgotność powietrza 50%. Świeżo pomalowana elewacja przez 24 do 48 godzin nie powinna być narażona na bezpośrednie nasłonecznienie, opady i niską temperaturę.
Dach jak nowy
Najpopularniejsze rodzaje pokryć dachowych w Polsce to dachówki ceramiczne i cementowe oraz blacha - płaska lub profilowana, ocynkowana albo powlekana specjalnymi powłokami. Po kilkunastu czy więcej latach eksploatacji nawet najtrwalsze pokrycia wymagają renowacji. Poza tym zdarza się, że właściciele domów malują dachy wyłącznie ze względów estetycznych (z chęci zmiany koloru), pomimo ich dobrego stanu technicznego.
Pokrycia z blachy . Wybierając farbę do odmalowania blachy, należy wiedzieć, że nie wszystkie farby do metalu nadają się do malowania dachów . Powierzchnie te narażone są bowiem na bardzo intensywne oddziaływanie czynników atmosferycznych, zwłaszcza opadów deszczu (które są przy okazji nośnikiem zanieczyszczeń chemicznych) i gradu, promieniowania UV, wahań temperatury, zaleganie śniegu i szronu oraz na działanie pyłów i sadzy. Dlatego wymagają stosowania produktów specjalistycznych.
Na rynku znajdziemy farby wodorozcieńczalne i rozpuszczalnikowe . Pierwsze z nich (równie odporne jak rozpuszczalnikowe) są ekologiczne, ale wymagają znacznie staranniejszego przygotowania podłoża - chodzi głównie o odpowiednie odtłuszczenie powierzchni.
Kolejna sprawa to kwestia wyboru systemu jednowarstwowego (gruntoemalia) czy dwuwarstwowego (farba gruntująca i nawierzchniowa). Skorzystanie z pierwszego z nich pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze. Trwałość powłoki nie zależy od rodzaju wybranego systemu, ale od jakości składników użytych do produkcji farb, sposobu aplikacji oraz stopnia przygotowania podłoża przed malowaniem.
Przygotowanie dachu do malowania polega przede wszystkim na jego oczyszczeniu (należy usunąć zalegający brud i sadzę, rdzę, warstwy tlenkowe oraz odpadające powłoki malarskie). Całość trzeba dokładnie przeszlifować papierem i odtłuścić odpowiednim preparatem (do powierzchni ocynkowanych rekomendowane są preparaty na bazie amoniaku).
Naturalnie należy pamiętać o właściwych warunkach pogodowych podczas prac. Temperatura powietrza i podłoża nie może być niższa niż 5-10°C (zależnie od producenta), maksymalna wilgotność względna powietrza zaś to 80%. Niedopuszczalne jest malowanie w czasie panowania ujemnej temperatury, a także zawilgoconej albo zbyt mocno nagrzanej blachy (może ona nagrzewać się nawet do 80-90°C).
Pokrycia z dachówek . Prędzej czy później pojawiają się na nich zielonkawe mchy i porosty. Ich szkodliwość dla funkcjonowania i trwałości pokrycia nie jest duża. Jeśli jednak komuś przeszkadzają, można zmyć je wodą pod ciśnieniem (i ewentualnie którymś ze specjalnie przeznaczonych do tego preparatów - choć producenci dachówek przestrzegają przed zbyt pochopnym ich używaniem). Po oczyszczeniu można zabezpieczyć dachówki przed ponownym porastaniem - na przykład na cementowe niemalowane nanieść bezbarwny impregnat , a na malowane farbę akrylową .
***
Odmalowanie dachu nie jest łatwym zadaniem, dlatego warto zatrudnić do tego specjalistów. Na rynku działa wiele firm, które zajmują się czyszczeniem, malowaniem oraz zabezpieczaniem przed skażeniem mikrobiologicznym dachów krytych wszystkimi rodzajami pokryć. Warto korzystać z ich usług, gdyż dysponują one odpowiednim sprzętem i doświadczeniem.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
