W roku 1930 kamienica przy ulicy Powiśle w Krakowie została nadbudowana niższą od istniejących kondygnacją, prawdopodobnie przeznaczoną dla lokalnych rybaków bądź robotników. W wyniku tej przebudowy straciła cały swój blask, zniknęły zdobienia, cegła została pokryta tynkiem, zaś proporcje uległy wyraźnemu zaburzeniu. Budynek zatracił piękno z trudem wypracowane przez twórców pierwotnego założenia. W kolejnych latach w pierzei ulicy Powiśle powstawały kamienice w odrębnych stylach architektonicznych jak również w zupełnie innej skali.
Inwentaryzacja fotograficzna obecnego stanu kamienicy w Krakowie Fot. BXB Studio Bogusław Barnaś
BXB Studio zdecydowało się przywrócić pierwotny blask i piękne proporcje projektowanej kamienicy, używając zabiegów projektowych adekwatnych do aktualnych czasów, kontekstu miejsca, oraz możliwości współczesnej technologii. Projekt rewitalizacji zakłada przywrócenie pierwotnej cegły i historycznych zdobień oraz likwidację niedbale nadbudowanej ostatniej kondygnacji w latach późniejszych, dzięki czemu kamienica odzyska proporcje i charakter z roku 1900. Jednak po przywróceniu pierwotnego stanu historyczna kamienica nie wpisuje się już tak dobrze w dzisiejszą pierzeję ulicy Powiśle. Sąsiednie kamienice przytłaczają ją i tworzą nieatrakcyjne, nieproporcjonalne masywne ściany szczytowe, dlatego proponujemy nowatorską nadbudowę. Możemy również wyraźnie zauważyć, że w obecnym stanie parter ulicy Powiśle stanowi mało atrakcyjną i zaniedbaną przestrzeń. Brakuje czynnika miastotwórczego, magnesu przyciągającego zainteresowanie przechodniów oraz tak zwanego aktywnego parteru ulicy.
Wizualizacja projektowanej Krakowskiej Kamienicy pod Wawelem Fot. BXB Studio Bogusław Barnaś
BXB Studio postanowiło nadać właśnie taką rolę projektowej kamienicy przy ulicy Powiśle 10, sugerując możliwie pełne otwarcie historycznych wnętrz na przyległą przestrzeń miejską. Zaprojektowana w pełni przeszklona fasada parteru stanie się jednocześnie ekspozycją muzealną, pokazującą odsłonięte historyczne mury oraz zabytkowe stropy. Odsłaniając fasadę parteru stworzą nowy salon miejski, który połączy przestrzeń ulicy z komercyjnym wnętrzem kamienicy.
Nadbudowa budynku polega na zdefiniowania nowatorskiej struktury wyrastającej z historycznego DNA miejsca. Architekci szukają wątków typowo krakowskich, i czerpią inspiracje z lokalnej architektury – Zamku Królewskiego na Wawelu, mnogości stylów, gotyk, krakowskich kopuł, renesansowych krużganków oraz modernizmu. Biuro zdecydowało się kontynuować historyczne podziały elewacji aby zaprojektowana nadbudowa kontynuowała historyczne podziały fasady.
Widok na nową nadbudowę Krakowskiej Kamienicy pod Wawelem Fot. BXB Studio Bogusław Barnaś
Zaprojektowana została nowa forma na wskroś nowoczesna, która wyrasta z historii i tradycji. Podziały nadbudowy biorą swój początek z niższych kondygnacji a linie okien płynnie przechodzą w kasetonowy drewniany strop. Poprzez miękką, nieco odchylającą się linię, która nawiązuje do konstrukcji gotyckich i krakowskich kopuł, budynek uzyska piękne przysłonięcie ścian szczytowych sąsiednich kamienic, jednocześnie minimalizowana jest skala i wysokość budynku oglądanego z perspektywy ulicy Powiśle.
Co więcej, struktura nowej nadbudowy zyskuje nowatorską, niezwykłą dynamikę. Obserwując ten obiekt z dalekiej perspektywy budynek na charakter wyraźnie gotycki, posiada strzeliste linie, natomiast z bliskiej przypomina renesansowe arkady, jeszcze bliżej przechodzi w miękkie formy przypominające barokowe ornamenty. Tym samym mamy szansę zobaczyć nową, dynamiczną formę nadbudowy krakowskiej kamienicy, którą percepcja oka ludzkiego definiuje na różne sposoby, w zależności od perspektywy.
Wizualizacje projektu Krakowskiej Kamienicy pod Wawelem Fot. BXB Studio Bogusław Barnaś
Elewacja frontowa nadbudowy tworzy wnętrza krakowskich współczesnych komnat - prawdopodobnie najatrakcyjniejszych pokoi hotelowych w mieście, z uwagi na miejsce, walory widokowe, charakter wnętrz, jak również unikalny i pionierski sznyt zaprojektowanej konstrukcji. Owa konstrukcja nadbudowy w sposób płynny przechodzi z elewacji w kasetonowy drewniany strop będący ozdobą komnat hotelowych. Te piękne drewniane stropy kontynuują charakter zabytkowych wnętrz krakowskich.
Dach projektowanej nadbudowy staje się użytkowym tarasem, kolejnym salonem miejskim, punktem widokowym dla turystów czy miejscem spędzania czasu na świeżym powietrzu. Architektura tak zwanej piątej elewacji czyli dachu posiada wysokie walory estetyczne i jest spójna z konstrukcją nadbudowy.
Poprzez kreatywną interpretację lokalnych wzorców historycznych, powstał projekt Kamienicy Krakowskiej pod Wawelem, której przywrócono pierwotne piękno, detal i proporcje. Która nie tylko intryguje i budzi emocje, ale przede wszystkim zyska społeczny walor obiektu muzealnego, poprzez wyeksponowanie zabytkowych wnętrz parteru tak by stały się niejako własnością każdego przechodnia i uczestnika życia miejskiego.
"Krakowska Kamienica pod Wawelem definiuje zupełnie nową jakość bulwarów nadwiślańskich. To budynek niezwykle nowatorski i bardzo krakowski zarazem. Posiada dynamiczną i zmienną stylistykę uzależnioną od położenia obserwatora, która wprost nawiązuje do kontekstu miejsca – Zamku Wawelskiego i architektury Starego Miasta. Wykorzystuje potencjał technologiczny naszych czasów, ale przy tym jest trwały i ponadczasowy bo zakorzeniony w tradycji. Wierzymy w BXB studio, że dzięki temu jest on czymś więcej niż tylko nowoczesnym budynkiem". - Bogusław Barnaś
- Projekt: BXB studio Bogusław Barnaś
- Zespół: Bogusław Barnaś, Bartłomiej Mierczak, Monika Kalinowska, Aleksandra Gawron, Wojciech Buchta, Urszula Furmanik, Katarzyna Trzepałka, Magdalena Fuchs
- Film i wizualizacje: Unique Vision Studio Rafał Barnaś
- Opracowanie graficzne: BXB studio Bogusław Barnaś
- Funkcja: Hotel
- Powierzchnia: 1400 m2
- Lokalizacja: Kraków, ul. Powiśle 10
- Data: 2022
- Klient: Epol Holding Sp. z o.o
Na temat projektu biura BXB studio wypowiedział się również krytyk architektury Filip Maciejowski:
„W kamienicy krakowskiej pod Wawelem profuzja różnorodnych estetycznych kontekstów jest celem świadomym. BXB Studio stworzyło projekt, który poprzez nowoczesny język architektury odnosi się z rewerencją do przeszłości rozwoju miasta. Trudno oprzeć się także wrażeniu, że mamy do czynienia z czymś dotąd niespotykanym. Osobiście uważam, że nowoczesna konstrukcja wykorzystująca w dużym stopniu najnowsze technologie użycia drewna nawet podkreśla w pewnym stopniu związek z Kaplicą Zygmuntowską, która przecież w momencie powstawania miała iście nowatorski i bardzo futurystyczny w estetycznym krajobrazie miasta charakter. Koncepcja Bogusława Barnasia jest obiektem, który, ze względu na swój nowatorski rys, ale również ze względu na użyte technologie, perspektywę i głęboką świadomość kontynuacji rozwoju substancji miasta, może śmiało pójść śladem słynnej kaplicy grobowej i stać się nową perłą architektoniczną miasta. Ponadto zwekslować myślenie o rewitalizacji starych kamienic na zupełnie inne tory". - Filip Maciejowski, krytyk sztuki i architektury, Oslo
A nam pozostaje czekać na dalsze losy tego projektu i obserwować rozwój wydarzeń.
