Kamienie naturalne są wydobywane w wielkich blokach, a następnie cięte na płyty o grubości do 10 cm. Potem są ponownie docinane - tym razem do wymiarów, jakie możemy kupić w sklepach, czyli 30 x 30 cm, 60 x 60 cm, itd. Można również złożyć specjalne zamówienie na płytki o innej wielkości.
Każdy kamienny blok różni się od innych. Jeśli chcesz mieć gwarancję, że wszystkie zamówione płytki będą miały jednolity rysunek i wybarwienie, poproś o elementy cięte z jednego bloku. A jeśli po jakimś czasie będziesz potrzebować wymiany części płytek lub dodania paru nowych, musisz liczyć się z tym, że będą się one różniły od już posiadanych. Przed złożeniem zamówienia warto też ustalić, jakiej grubości fugę chcemy mieć na ścianie i zgodnie z tym dobrać wykończenie krawędzi płytek. Mogą być fazowane (wtedy płytki układa się bez spoiny, a łączenia są niemal niewidoczne), cięte (fuga średniej grubości) lub nieregularne (najgrubsza fuga).
Kamień naturalny to również spory wydatek. Jeśli chcesz zaoszczędzić, zdecyduj się na gotowe płytki kamienne (np. w postaci mozaiki na siatce, mogą być wykonane również z otoczaków) lub imitację kamienia.
W odniesieniu do kamienia naturalnego używa się zwykle kilku terminów - porowatości, chłonności, twardości, ścieralności i gatunku. Najmniej porowatym kamieniem jest granit, najbardziej - trawertyn. Chłonność określa się mianem klas - A, B lub C (od najmniej do najbardziej chłonnych). Im większa chłonność, tym dany kamień jest bardziej podatny na zabrudzenia. Klasa A to m.in. granit, kwarcyt i alabaster (tych kamieni nie trzeba impregnować). Klasa B - łupki i niektóre marmury. Natomiast w klasie C znajdziemy piaskowce oraz niektóre marmury i porfiry.
Do opisania twardości kamienia używamy dziesięciostopniowej skala Mosha, przy czym najniższe wartości przypisuje się materiałom, które można porysować paznokciem. Na podłogę najlepiej wybierać kamienie z najwyższymi wartościami w tej skali. Jeśli jednak wybierzemy nieco delikatniejszy materiał, niech to będą płytki o takiej grubości, która pozwoli w przyszłości na poddanie ich renowacji (szlifowanie z polerowaniem).
Ścieralność - zwróćmy na nią szczególną uwagę przy wybieraniu materiału na posadzkę (nie powinno się układać na podłodze kamienia o ścieralności większej niż 0,25 cm).
Gatunek w skrócie określa jakość kamienia. Pierwszy jest pozbawiony skaz i przez to droższy, drugi może mieć ubytki, różnice w kolorze, zarysowania i inne wady (bywa nawet o połowę tańszy od kamienia pierwszego gatunku).
Które gatunki kamienia kupujemy najchętniej i w jaki sposób je wykorzystujemy?
Piaskowiec jest kamieniem łatwym w obróbce, porowatym i ogólnie niezbyt odpornym - jego odmiany różnią się znacznie między sobą pod względem wytrzymałości na ścieranie i ściskanie. To również materiał o dużej nasiąkliwości, więc nie nadaje się do pomieszczeń, w których panuje wysoka wilgotność. Występuje w wielu kolorach, ale najczęściej kupujemy beżowy i wykańczamy nim ściany w salonach lub budynkach użyteczności publicznej (w miejscach nienarażonych na kontakt z wodą). Świetnie sprawdza się jako okładzina na obudowie kominka - zarówno w aranżacjach klasycznych, jak i nowoczesnych.
Otoczaki to fragmenty skał lub minerałów, które uległy wygładzeniu podczas transportu przez wodę oraz ocieranie się wzajemne i o dno zbiornika wodnego. Najczęściej spotykamy wśród nich kwarcyty, piaskowce i kwarce, które jako skały bardziej odporne były w stanie ten proces przetrwać (skały mniej odporne ulegają roztarciu na bardzo drobne ziarna). Otoczaki w większych rozmiarach chętnie wykorzystujemy w ogrodach przy projektowaniu naturalnej aranżacji - we wnętrzach możemy pozwolić sobie na odrobinę kreatywności, jak w przypadku obudowy kominka na zdjęciu poniżej. Mniejsze otoczaki zwykle są dostępne w formie mozaiki na siatce o rozmiarach 30 x 30 lub 40 x 40 cm - ozdabiamy nią głównie ściany i podłogi w kuchni i łazience.
Ze względu na łatwość obróbki w starożytnym Egipcie trawertyn był stosowany jako materiał budowlany - obecnie jest traktowany jako ozdobna okładzina. Jest to odmiana wapienia o porowatej strukturze i ciepłej, stonowanej kolorystyce. Wykańczamy nim ściany, podłogi i kominki, zaprezentuje się jeszcze bardziej elegancko, jeśli zestawimy go z drewnem w ciemnym kolorze (w postaci drzwi, mebli lub drewnianych elementów wykończenia ściany). Warto go jednak po położeniu zaimpregnować, aby jak najdłużej wyglądał pięknie (szczególnie w łazience - zabezpieczy to kamień przed szkodliwym działaniem wody).
Ściana z kamienia - marmur
To jeden z najchętniej wybieranych materiałów wykończeniowych. Występuje w bogatej palecie kolorystycznej - od bieli, poprzez zielenie, czerwienie, szarości - aż po głęboką czerń. Jego idealnie gładka powierzchnia delikatnie połyskuje, a upływ czasu zupełnie mu nie szkodzi - wręcz przeciwnie, marmur z biegiem lat pokrywa się szlachetną patyną. A jakie ma wady? Jest delikatniejszy od innych kamieni i bardziej nasiąkliwy, przez co podatny na uszkodzenia mechaniczne oraz zaplamienia. W razie potrzeby można poddać go renowacji i przywrócić mu dawny blask, ale warto zacząć od wyboru właściwego gatunku - inne nadają się na ściany i podłogi, a jeszcze inne na blaty kuchenne. Podobnie jak trawertyn, marmur również trzeba zaimpregnować. Jeśli tego nie zrobimy na jego powierzchni szybko pojawią się trwałe zabrudzenia (w łazience pod prysznicem kamień wytrącający się z wody może związać się z marmurem).
To najtwardszy i najbardziej uniwersalny z kamieni naturalnych. Ma ziarnistą strukturę i występuje w wielu kolorach - szarościach, beżach, czerni, czerwieni, zieleni oraz brązie. Granit trudno zarysować, odznacza się minimalną ścieralnością, a ponadto niska porowatość i nasiąkliwość zapewnia mu odporność na wilgoć i plamy (oraz wszelkie warunki atmosferyczne, jeśli stosujemy go na zewnątrz). Nie wymaga impregnacji ani intensywnej pielęgnacji - do czyszczenia używamy jedynie wody i detergentów na bazie mydła. Idealnie nadaje się na posadzki, schody, parapety, blaty kuchenne i łazienkowe. Bez obaw można stosować go w strefach mokrych, czyli np. pod prysznicem - zarówno na ścianach, jak i na podłodze. Wybierając granit mamy gwarancję, że nasz dom przez wiele lat będzie wyglądał jak nowy, a okładziny nie stracą swoich walorów estetycznych.
Ściana z kamienia - montaż i pielęgnacja
Do przyklejenia kamiennej okładziny potrzebujemy specjalnej zaprawy przeznaczonej do tego typu materiału (do każdego gatunku kupimy odpowiednie preparaty) - na bazie białego cementu - oraz szybkoschnących silikonów i żywic, którymi wypełnimy ewentualne szczeliny.
Renowację kamienia najlepiej powierzyć specjalistom, którzy mają doświadczenie w tym zakresie. Ubytki wypełnia się specjalnymi preparatami, a ukruszone fragmenty przykleja. Płytkie rysy oraz przebarwienia usuwa się z kolei przy pomocy pasty ściernej. Uszkodzoną kamienną powierzchnię można zatem odnowić, jednak warto zadbać o jej zabezpieczenie tuż po położeniu - poprzez impregnację, o której była mowa wcześniej. Nie warto oszczędzać na tym zabiegu - impregnat zapobiegnie wnikaniu brudu oraz ochroni kamień przed plamami - ponadto wydobędzie z niego głębię kolorów.
Jednym malowanie tak pięknej i szlachetnej okładziny jak kamień może wydać się szaleństwem - dla innych, którym ten materiał się opatrzył lub wybrali niewłaściwy odcień - takie rozwiązanie będzie zbawieniem. Jeśli należycie do tej drugiej grupy, pamiętajcie, aby do malowania ściany z kamienia przystąpić zgodnie z poniższymi wskazówkami:
Do malowania ściany np. z piaskowca można użyć farby kryjącej, ale jeśli zamierzacie pomalować marmur lub granit - zdecydowanie lepszym wyborem będzie tzw. pogłębiacz koloru, który nada powierzchni inny odcień, ale nie przykryje charakterystycznego rysunku danego kamienia.