Jak łatwo się domyślić nie jest to wynalazek współczesnego świata. Znali go Indianie, Eskimosi i mieszkańcy Azji. To właśnie od nich, ponad 2 tysiące lat temu, wieści o tej zbawiennej praktyce dotarły do Finlandii - uznawanej w Europie za kolebkę "sztuki saunowania". Oczywiście pierwsze sauny bardzo różniły się od współczesnych wyglądem - zbudowane były z kamieni i uszczelnione skórami zwierząt. Jednak ich funkcja pozostała niezmienna. Dość szybko zaczęto budować sauny z łatwo dostępnego i łatwiejszego w obróbce drewna. I tak zostało do dziś.
sauna fot. shutterstock
Najpopularniejsza jest sauna parowa tzw. łaźnia rzymska. Na drugim miejscu plasują się sauny suche (fińska i na podczerwień), a na kolejnych ruska bania oraz sauna śnieżna. My zajmiemy się walorami saun suchych - które najłatwiej wybudować w domu. Sauny różnią się temperaturą w jakiej bierzemy kąpiel. Klasyczna sauna fińska/szwedzka oferuje najwyższą temperaturę - od 85 °C do nawet 120 °C, sauna na podczerwień rozgrzewa się do 50 - 60 °C.
Sauny suche umożliwiają zażywanie "kąpieli" w wysokiej temperaturze, która ma zbawienne właściwości dla zdrowia i urody, a przede wszystkim dla wyglądu skóry.
Sauna ta zwykle zbudowana jest z drewna, a wysoką temperaturę uzyskuje się dzięki piecowi z rozgrzanymi kamieniami. W saunie nie można przebywać w kostiumie kąpielowym, a jedynie w ręczniku. Można z niej korzystać raz w tygodniu nie dłużej niż 12 minut. Jeśli macie astmę oskrzelową, żylaki lub cerę naczynkową nie powinniście korzystać z tego rodzaju sauny.
Wśród gotowych saun coraz częściej można spotkać kabiny infrared, w których panuje nieco niższa temperatura niż w saunach fińskich, a zamiast tradycyjnych pieców wykorzystywane są kwarcowe, ceramiczne lub węglowe promienniki podczerwieni. Sauny te zbudowane są z drewna i można bez problemu zamontować w łazience, sypialni czy nawet salonie. Potrzebny jest tylko dostęp do zasilania 230V. Zasady korzystania z tego rodzaju sauny są mniej rygorystyczne niż w przypadku sauny fińskiej: można w niej przebywać w ubraniu i to nawet przy otwartych drzwiach. Osoby mające problem z oddychaniem, z pękającymi naczynkami, a także z krążeniem, mogą bez obaw z niej korzystać.
Gotowe kabiny buduje się najczęściej na drewnianej konstrukcji szkieletowej, którą osłania się okładzinami. Ściany od wewnątrz wykańcza się listwami boazeryjnymi z drewna (świerku skandynawskiego, jodły kanadyjskiej, cedru,abachi lub osiki). Do obudowy można użyć tego samego materiału lub płyt gipsowo-kartonowych lub płyt MDF Dostępne są też modele, w których dwie lub trzy ściany zbudowane są ze szkła (także giętego). Elementy montowane do podłogi często mocuje się na aluminiowych profilach, by drewno nie chłonęło wody.
Między ścianami kabiny umieszcza się warstwę termoizolacji, która zapobiega ucieczce ciepła z wnętrza. Najczęściej jest to wełna mineralna o grubości od 45 do 100 mm.
Sauna Fot. iStock
Zależy od bardzo wielu czynników, ale najważniejsze z nich to: jej wielkość, rodzaj drewna użytego do budowy, materiały wykorzystane do wykańczania wnętrza i ścian na zewnątrz oraz wyposażenie. Ceny wahają się od 5 do 10 tysięcy zł.
Kabina sauny może w zasadzie stanąć w dowolnym pomieszczeniu. Nie wymaga bowiem podłączania (w saunie suchej) do instalacji wodnych ani kanalizacyjnych. Ważny jest natomiast rodzaj posadzki - musi ona być odporna na działanie wysokiej temperatury.
Każda kabina musi mieć zapewniony stały dopływ świeżego powietrza i możliwość odprowadzania ciepłego. Nawiew umieszcza się w ścianie pod piecem, wywiew natomiast - na ścianie ulokowanej po przekątnej pieca.
Poza podstawowym wyposażeniem sauny - drewnianymi podgłówkami i klepsydrami wyznaczającymi czas warto wyposażyć się w higrometr - niezbędny są do dokładnego pomiaru wilgotności, i termometr. Warto również przynieść ze sobą zapachowe olejki, którymi można delikatnie skropić kamienie.
Poza ręcznikiem - najlepiej dużym na gumkę, takim który nie spadnie w najmniej odpowiednim momencie, warto mieć ze sobą również mały ręczniczek, którym ochronimy twarz i specjalny saunowy kapelusz. Wizytę w saunie można wykorzystać do urozmaiconych zabiegów urodowych - jest cała masa specjalnych, kremów, maseczek i innych preparatów przeznaczonych do sauny.
Wielkość kabiny: Sauny wykonywane na wymiar mogą mieć dowolne kształty i gabaryty. Kabiny gotowe przeznaczone są zwykle dla 2-5 osób i mają wymiary od 110 × 120 cm do 300 × 250 cm, przy wysokości około 200 cm.
Z większych kabin, o boku mierzącym 200 cm, będziemy mogli korzystać w pozycji leżącej. Z mniejszych - tylko na siedząco, ale za to takie sauny zmieszczą się nawet w małych wnętrzach.
Ilość osób: Najmniejsze sauny do użytku domowego mieszczą zaledwie 1 lub dwie osoby, jeśli jednak macie nieco więcej miejsca do zagospodarowania warto kupić większa w której zmieści się od od 4 do 5 osób w pozycji horyzontalnej.
Materiał konstrukcyjny: sauny wykonane są z drewna. Najlepsze gatunki to: jodła kanadyjska, świerk skandynawski, cedr,abachi lub osika.
Zasilanie: Piec – to podstawa wyposażenia każdej sauny. Dziś standardem są piece elektryczne, ale dla osób ceniących tradycyjne rozwiązania, równie atrakcyjnym wyborem może być kocioł opalany drewnem.
Zakres temperatur: w zależności od naszego zdrowia i potrzeb możemy wybrać saunę o zakresie temperatur: 20 - 60 st C lub 60 - 120 st C
Czas nagrzewania: wybierajmy takie modele gdzie czas potrzebny do nagrzania sauny nie będzie przekraczał 1-2 ha
Montaż. Sauny mogą być sprzedawane w postaci prefabrykatów (sufit, ściany, ławki), albo jako zestaw gotowych do złożenia elementów - konstrukcji szkieletowej, okładzin ścian, izolacji oraz listew wykończeniowych.
Do zbudowania i uruchomienia gotowej sauny warto zamówić fachowców, bo zyskujemy gwarancję jej poprawnej instalacji. Koszt usługi to około 10% ceny kabiny.